یکی از مهم‌ترین سوالات یا دغدغه‌های یک معلم این است که آیا بهتر است در طی تدریس در کلاس در جایی ثابت بایستد یا حرکت کند؟
تجربه معلمان با سابقه نشان می‌دهد که جابجایی معلم در طول کلاس بدون ایجاد استرس در بین دانش‌آموزان تکنیک موثری در برقراری ارتباط محسوب می شود. معمولاً معلمان هنگامی در کلاس قدم می‌زنند که بخواهند مشکلات رفتاری دانش‌آموزان را کنترل کنند یا مانع تقلب دانش‌آموزان هنگام امتحان شوند. اما یک معلم خوب سعی می‌کند از همان ابتدای شروع درس در بین دانش آموزان حضور پیدا کند و به نوعی با آنها درس بخواند.
برای استفاده از این تکنیک روش هایی وجود دارد که رعایت آن ها به هماهنگی بیشتر دانش آموزان با معلم کمک خواهد کرد.
- خط شکن باشید. در کلاس درسِ شما خطّی فرضی وجود دارد که در امتداد اولین ردیف نیمکت های کلاس است. بسیاری از معلمان سعی می کنند این خط را محترم بشمارند و آن را نشکنند، ولی معلم خوب این خط را می‌شکند و در طول کلاس قدم می زند تا دانش‌آموزان به حضورش در کنار خود عادت کنند. نکته قابل تامل این است که معلم باید در همان چند دقیقه شروع کلاس این خط را بشکند به طوریکه دانش آموزان این احساس را داشته باشند که معلم مالک همه کلاس است نه اینکه تنها محوطه تخته سیاه به معلم اختصاص دارد و به بقیه محوطه کلاس نباید وارد شود.
- احاطه کامل داشته باشید. معلم نه تنها باید خط را بشکند بلکه باید احاطه کاملی به کل کلاس و دانش آموزان داشته باشد. شما باید در هر زمان و شرایطی قادر باشید جلوی دانش آموزان بایستید و با آنها ارتباط چهره به چهره برقرار کنید. البته تمام این مراحل باید طوری انجام شود که به روند تدریس لطمه وارد نکند. در غیراین صورت دانش آموزان به بی کفایتی و ضعف شما رای خواهند داد و هر کاری که دلشان بخواهد، می کنند. هیچ وقت برای قدم زدن یا رفتن به انتهای کلاس از دانش آموزان عذرخواهی نکنید و بدون اینکه استرس ایجاد کنید سعی کنید همه جای کلاس تحت کنترل شما باشد.
- هنگام جابجایی مشغول تدریس باشید. برای یک معلم، قدم زدن تنها در طول کلاس کافی نیست بلکه در هنگام قدم زدن باید مشغول تدریس باشید چون در این صورت می توانید به دانش آموزان بفهمانید که این قدم زدن برای تدریس ضروری است. برای تاثیرگذاری بیشتر روی دانش آموزان به صورت زبانی و غیرزبانی (مثلاً دست گذاشتن روی شانه یک دانش آموز) با آنها ارتباط برقرار کنید. در برقراری ارتباط لفظی با دانش آموزان نیز علاوه بر حفظ موضع قدرت، سعی کنید به‌خوبی ارتباط بگیرید و موجب تقویت رفتارهای مثبت شوید.
- جابجایی منظم. بدون اینکه دانش آموزان بتوانند جابجایی شما را در طول کلاس پیش بینی کنند، سعی کنید به طور منظم در تمام کلاس حضور پیدا کنید تا از این طریق فشار غیر مستقیم روی دانش آموزان ایجاد کنید و به این ترتیب، مسئولیت پذیری خود را افزایش دهند. هیچ وقت به طور مستقیم دانش آموزان را تحت فشار قرار ندهید، مثلاً به دانش آموزان نگویید که به من توجه کنید و در همان حال به فرد خاصی توجه کنید. در این شرایط همه می‌فهمند که در کار خود جدی نیستید. به این نکته توجه داشته باشید که وقتی به طور منظم و سر وقت خاصی شروع به قدم زدن می‌کنید، دانش آموزان حرکات شما را پیش بینی می‌کنند و در سایر زمان‌ها به شما توجهی نخواهند کرد. از یک الگوی تکراری برای جابجا شدن در طول کلاس پرهیز کنید و حتی در ارتباط با دانش‌آموزان سعی کنید به صورت تصادفی عمل کنید.
- موقعیت برای قدرت. در حال جابجایی در طول کلاس باید تا جای ممکن تنها هدفتان توجه و کنترل چهره به چهره در کلاس باشد. باید به این مسئله کنترل داشته باشید که اطرافتان چه می گذرد. وقتی به دفتر یک دانش آموز نگاه می کنید نباید اجازه دهید حواستان را از کتاب یا دفتر دیگری پرت کند. همیشه مثل خورشید که به همه جهت‌ها پرتوافشانی می‌کند، سعی کنید توجه خود را به کل کلاس یکسان حفظ کنید. بهترین حالت قرار گیری نسبت به دانش آموزان نقطه کور آن‌هاست، یعنی جایی قرار بگیرید که دانش آموز نتواند شما را ببیند ولی بدانند که شما او را نگاه می‌کنید.
جابه‌جایی در طی تدریس در عین اینکه می‌تواند در جلب توجه دانش‌آموزان موثر باشد، به همان اندازه ممکن است باعث حواس پرتی و بی‌توجهی آنان شود. نکات بالا به تاثیر این روش در تدریس موفق کمک می‌کند و تاثیر آن را افزایش می‌دهد.
تهیه کننده و تایید کننده مطلب : سرکار خانم سارا رفاهی معلم محترم پایه چهارم آموزشگاه