درصورت بروز هرنوع بی انضباطی درفراگیران، مهم ترین مساله علت یابی آن است.
به طور کلی عواملی که در بروز و تقویت بی انضباطی در مدرسه موثراست عبارتست از :
عوامل مربوط به فراگیر: وضعیت جسمی وسلامتی او، میزان اطلاعات وآموخته های قبلی او، علاقه و رغبت او به درس مدرسه، قدرت درک وفهم مطالب درسی و ..
عوامل مربوط به خانواده فراگیر : نوع ارتباط والدین با یکدیگر و فرزندان، میزان تحصیلات و شغل والدین، محل سکونت، شرایط اقتصادی خانواده و ….
عوامل مربوط به جو مدرسه: نوع سبک مدیریت مدرسه، نوع ارتباط مدیر با معلمان و والدین، نوع ارتباط معلمان با فراگیران و والدین و …
عوامل مربوط به معلم مدرسه: میزان اطلاعات و معلومات معلم، سطح تحصیلات، تجربه و سابقه تدریس، میزان تسلط بر مطالب درسی، آشنایی با جدیدترین شیوه های تدریس، نوع بر خورد با فراگیران، میزان علاقه به تدریس و ……
عوامل مربوط به دوستان فراگیر: نوع شخصیت آنان، علایق و رغبت ها، سطح آرزوها، میزان همکاری و مشارکت آنان در فعالیت های گروهی و …
عوامل مربوط به موضوع درسی: میزان انطباق مطالب با نیازها وعلایق فراگیران، کاربردی بودن آن، ارتباط منطقی مطالب با یکدیگر، مشکل یا آسانی و ….
عوامل مربوط به جامعه: نوع نگرش رهبران و مسئولین جامعه به علم و علم آموزی، میزان سرمایه گذاری برای مدارس ومعلمان، تعداد کتابخانه های شهر و…..
معلم در برخورد با«بی انضباطی و رفتارهای غلط» فراگیران، گام های زیر را به ترتیب طی کند:
1.در ابتدا، نسبت به آن رفتارها اغماض و چشم پوشی کند.
2.در صورت ادامه ی رفتار غلط به صورت «غیرمستقیم و غیر کلامی» با این فراگیران رفتار نماید. بدون این که به آنان نگاه کند.
به عنوان مثال :
- دست زدن
- دست خود را بالا بردن
- قلم را روی میز یا تابلو زدن
3.به صورت «غیر مستقیم و کلامی » با فراگیران بی انضباط برخورد کند بدون این که به آنان نگاه کند :
- بچه ها توجه کنید.
- بچه ها دقـت کنـید.
4.به صورت «غیر کلامی و مستقیم » با فراگبران بی انضباط رفتار کند :
- با نگاه کردن
- با اشاره
- بالای سر این دسته از فراگیران رفتن
5.به صورت «کلامی و مستقیم » با فراگیران برخورد نماید:
- بچه ها دقت کنید.
- عزیزان توجه کنید
- آقاجان /خانم عزیز، دقت کن
- پسرم/دخترم، توجه کن
6.جای این فراگیران را در کلاس تغییر دهد. در این راهبرد معلم با آنان به صورت خصوصی صحبت کند و علت جابجا شدن را برای آنان روشن کند. به عبارت دیگر آنان تغییر جای خود را با اختیار و رضایت خاطر بپذیرند.
7.نافذترین شیوه برای برخورد با بی انضباطی فراگیران این است که معلم در خارج از کلاس به صورت خصوصی و فردی با آنان در مورد رفتارشان صحبت کند و علت رفتار آنان را جویا شود. این راهبرد از نظر روانی بسیار موثر است و موجب اصلاح رفتار فراگیران می شود.
- به عنوان مثال در گفتکوی معلم با فراگیران بیان کند : دو سه نوبت است که به نظر میرسد در کلاس نیستی ؟ هستی؟
لازم است معلم تذکرات و جملات خود را به گونه ای مطرح کند که خودش را نیز در عرصه ی خطاب قراردهد. مثلا: «بچه ها می خواهیم امروز با این موضوع آشنا شویم » به جای این که بیان کند: «می خواهم امروز شما را با این موضوع آشنا کنم » و هر از گاهی تذکرات خود را به صورت جملات ناقص بیان کند. به عنوان نمونه:
- «دقت …» (به جای این که بگوید «دقت کنید»)
- «توجه…»(به جای این که بگوید«توجه کنید»)
در آخر: “معلمی که تدبیر دارد، تنبیه ندارد!!!”
تهیه کننده و تایید کننده مطلب : سرکار خانم سارا رفاهی معلم محترم پایه چهارم آموزشگاه